De geur van de herinnering - verwarmende chocolademelk voor Sinterklaasvond

Normaal zette mijn moeder thee als ik uit school kwam. Steevast stond er dan rond vieren een ronde, glazen pot op een theelichtje op tafel, een paar porseleinen kopjes en een pakje mariakaakjes. Een moeder uit een kinderboek, maar dan in het echt.

Maar op dagen met weinig licht, woest langsrazende grijze wolken of trage, dikke druipregen maakte mijn moeder altijd warme chocolademelk. Het ritueel van het maken was al een feest op zich en vanaf de bar in onze open keuken keek ik verwachtingsvol toe hoe zij van slechts drie ingrediënten in een paar minuten zoiets heerlijks wist te maken.
Eenmaal oud genoeg om met het gasfornuis om te gaan, leerde ze me hoe ik van de suiker en cacaopoeder eerst een prutje in een beker moest maken met wat koude melk. Dan de melk zachtjes tot het kookpunt verwarmen; opletten om het niet over te laten koken - de magie van de plotseling razendsnel omhoogkomende melk en de geur van gekarameliseerde melk op de bodem van het pannetje. Langzaam en al roerend in de beker gieten. De geur van speciale middagen met mijn moeder.

De chocolademelk uit het recept hieronder maak ik alleen op speciale momenten. Hij is voller en machtiger. Verwarmend en stevig tegelijk. Een klein kopje is genoeg en hij is perfect voor Sinterklaasavond. En soms, als het weer en de gelegenheid er om vraagt, roer ik door de kopjes voor de volwassenen een klein scheutje cognac.

Trouwens geen Mariakaakjes bij dit recept maar Hollandse speculaasjes. Die zijn heel makkelijk zelf te maken en eigenlijk ook veel lekkerder. Maar ja, tijdgebrek is een rode draad in mijn leven op dit moment. Dus kocht ik een pak. Natuurlijk juist het exemplaar dat tijdens het vakkenvullen drie keer is gevallen. Minder feestelijk om te serveren. Ik loste het op door een restje chocola warm te maken en daar de speculaasstukken volgens de eeuwenoude Japanse Kintsugi techniek aan elkaar te plakken.

Warme chocolademelk 

Nodig voor 4 kleine kopjes

100 gr pure chocola, in blokjes
375 ml melk
125 ml vers gezette espresso
125 ml slagroom
1 eetlepel poedersuiker

Verwarm de chocola en melk au bain marie, af en toe roerend met een houten lepel. Voeg de verse espresso voorzichtig toe.

Klop intussen de slagroom met de poedersuiker lobbig - zeker niet te stijf maar wel dik genoeg om op de warme chocolademelk te blijven drijven straks.

Schenk de warme chocolademelk in de kopjes en schep er voorzichtig een lepel geklopte room op. Maak af met wat cacaopoeder of kaneel en serveer direct.

Een jaar de Hollandse keuken in

Zullen we het eens hebben over Hollands eten? Ik heb thuis namelijk twee royale planken vol kookboeken. Maar opvallend genoeg gaan die eigenlijk voornamelijk over de Franse, Engelse en Italiaanse keuken. Julia Child en Mimi Thorisson uiteraard, Marte Marie Forsberg, Anna Jones, Gill Meller en The Great Dixter Cookbook, Ottolenghi en Skye Mcalpine, en ja gelukkig ook nog een dankbaar stapeltje Yvette van Boven. Maar dus niet echt iets over de traditionele Hollandse keuken.

Het zette me aan het denken. Heb ik voor gerechten uit de Nederlandse keuken gewoon geen kookboek nodig en verklaart dat het gebrek hieraan op mijn planken? Of kook ik alleen maar gerechten die hun oorsprong vinden buiten onze grenzen? En nu ik toch aan het nadenken ben: waar komen de producten eigenlijk vandaan die ik gebruik voor die gerechten? Van Hollandse bodem of worden die ook nog ingevlogen uit verre oorden?

Tijd voor wat culinaire introspectie. En wat blijkt? Mijn beeld van de Hollandse pot is niet heel positief: borden vol door elkaar gestampt voedsel voorzien van diepe kuilen vette jus. Saucijzen en zure haring (zeker niet mijn favoriet), dikke ballen grijs gebakken gehakt en doorgekookte sperzieboontjes bestrooid met een flinke snuf nootmuskaat. Ik kook dit dus niet.

Maar wat dan wel? Voornamelijk borden met Frans en Italiaans geïnspireerd eten - hoe kan het ook anders met de boekenstapel die ik hierboven noemde. Dit wissel ik af met "groente, aardappelen en vlees" en rijstgerechten. En ik let dus nooit op waar iets vandaan komt maar alleen of ik het er lekker uit vindt zien.

Dat kan anders. Het aanbod van eigen bodem is tenslotte bijzonder groot en smakelijk. En een beetje trots op de smaken en gerechten die hier al eeuwen meegaan, kan geen kwaad. Sterker nog, ik vind eigenlijk dat het daar wel eens tijd voor wordt.

En zo is afgelopen zomer, toen de mussen dood van het dak vielen en ik van bakken en koken niets moest weten, het voornemen geboren om het komende jaar mijn kleine stadskeukentje en de kookboeken in te duiken.
Op zoek naar de gerechten van Nederland en mijn eigen familie. Een familie waar de liefde voor lekker eten en gepassioneerd koken overigens dus gewoon al generaties als een rode draad doorheen loopt. Ik kan verhalen vertellen over middernachtelijke sessies mayonaise kloppen, het bakken van vitrage-dunne kletskoppen die de koektrommel nooit haalden, uit nood geboren gerechten die uiteindelijk als signature dish eindigden en anekdotes in de familiekeuken die nog steeds als gevleugelde uitspraken terugkomen in mijn dagelijks taalgebruik.

Aan smeuïge verhalen dus geen gebrek. Maar het bedenken of vinden van geschikte recepten is voor mij onbekend terrein. Gelukkig is daar Denise die heeft aangeboden mij op mijn culinaire zoektocht door de Hollandse keuken wel te willen helpen. Wat zij ziet of proeft, tovert zij schijnbaar moeiteloos om in geweldige smaakcombinaties en de meest prachtige borden met eten. Dat komt dus ook wel goed.

Voor deze eerst stap heb ik echter zelf nog wat in elkaar gedraaid - niet heel spannend maar wel kraakvers en prachtig op je bord: een frisse salade van snijbiet die ik die ochtend gekregen had van mijn moeder, vers geplukt op haar volkstuintje. Met een handjevol Hollandse tomaatjes, wat verkruimelde jonge geitenkaas en een appeltje er doorheen een heerlijke lunch. Het begin is er!

Friszure snijbiet salade uit de moestuin

Nodig voor een klein schaaltje

een paar stengels snijbiet, stengels en blaadjes klein gesneden

rucola

2 tomaten

1 appel

zachte geitenkaas

handje hazelnoten

extra vierge olijfolie

citroensap

peper en zout

Rooster de hazelnoten een paar minuutjes tot ze mooi goudbruin zijn. 

Snijd ondertussen de snijbiet klein. Van de stengels kan je kleine blokjes maken en ik zorgde dat de blaadjes ongeveer zo groot waren als de rucola. 

Meng alles door elkaar en besprenkel met de olijfolie, het citroensap. Maak af met peper en zout naar smaak.

Als je huis een oven is

Eind juli, een supermarkt ergens in Frankrijk. Buiten een blistering 35 graden maar binnen aangenaam koel. Elk gangpad een ontdekkingsreis: lange rijen met glazen potjes en blikjes vol mysterieuze ingrediënten met uitnodigende etiketten en klinkende Franse namen erop. Escargot à l'ail, terrine de campagne avec foie de volaille à l'armagnac en rilette de porc à l'ancienne. Kratten vol prachtige verse groentes waar ik in Nederland alleen maar van kan dromen. Courgettes in verschillende vormen en kleuren, zoet ruikende pruimen in paars, groen en geel, verse boontjes, twaalf soorten sla en zoveel verschillende tomaten. Het is duizelingwekkend!

En toch koop ik bijna niets. Zoals ieder jaar in de zomervakantie. Bevangen door de hitte en onzeker geworden van de elektrische kookplaatjes en magnetron die ik thuis allebei niet heb, kom ik iedere keer weer met alleen maar een bos radijsjes, een pakje beurre demi-sel en wat kaas en brood uit de hysterisch grote supermarkt naar buiten. Of meloen met ham als ik goede moed heb.

Toch ben ik thuis altijd vol goede voornemens om het dit jaar helemaal anders aan te pakken. Ik verzamel makkelijke maar smaakvolle recepten, pak mijn beste snijmesje in en vorig jaar zelfs mijn kleine magimixertje (helaas zonder het snoer waardoor zelfs van de simpelste, zelfgemaakte pesto niets terecht kwam). Maar eenmaal in het vakantiehuisje of de glamptent slaat de apathie toe. Zelfgemaakte salade van verse krab met venkel en appel? Coquilles met pasta en chili? Laat maar. Liever een glas rosé en een stokbroodje boter met ham.

Kortom, van koken in de zomer moet ik het niet hebben. Getuige ook mijn opmerkelijke non productie tijdens de recente hittegolven in Nederland. En ik denk dat ik niet de enige ben.

Daarom een makkelijk recept met tomaten. Nu volop te krijgen van eigen bodem en eindelijk smaken ze zoals het hoort: zoet en aromatisch. Naar zomer in een soepel rood jasje. Het recept is, zoals wel vaker hier, van Mimi.

Franse tomatentaart van Hollandse tomaten

Genoeg voor ongeveer 6 personen

hartige taart deeg (uit het koelvak van je supermarkt, hoewel zelfgemaakt natuurlijk lekkerder is)

halve kilo rijpe tomaten in plakjes gesneden

2 eetlepels tomatenpasta 

1eetlepel grove mosterd

1 eetlepel honing

1 balletje mozzarella

wat blaadjes basilicum

60 ml extra vierge olijfolie

zeezout en vers gemalen peper

Verwarm de oven voor op 180 C. Meng in een blender de basilicum, de mosterd, 2 eetlepels olijfolie en wat peper en zout tot een pasta.

Doe het kant-en-klare deeg in een bakvorm en prik gaatjes in de bodem. Smeer de tomatenpasta erover uit, gevolgd door de basilicumolie. Leg hier de plakjes tomaat in een mooi patroon in 1 laagje op. Sprenkel nu de honing en de rest van de olijfolie erover. 

Zet ongeveer 35 minuten in de oven tot de taart goudbruin is. Leg er voor je hem serveert nog wat plakjes van de mozzarella en wat blaadjes basilicum op.

No English this time, I'm sorry. As you will probably have noticed, I translate everthing myself - and it's just so hot right now that I really must go for an icecream to stay sane. Maybe later...

-xxx-

Kerstcircus

Net als ieder jaar was ik ook deze keer weer vergeten dat de decembermaand, met al zijn festiviteiten in- en buitenshuis, eigenlijk gewoon de drukste maand van het jaar is. Niet alleen vieren we Sinterklaas en de verjaardag van de meisjes (wat door een sluwe speling van het lot ook nog eens op dezelfde dag valt), maar ook nog eens vele kerstactiviteiten.
Alleen al van de basisschool staan er vier vieringen op het programma - tel daar de festiviteiten van twee verschillende middelbare scholen en de kersthappenings van mij en meneer-de-echtgenoot bij op en je hebt een maand waarin je je als een hamster in zo'n rad voelt: je moet blijven bewegen anders val je met een zwierige zwaai hartstikke om.

Gelukkig vond ik ook nog de tijd om de jaarlijkse kerstfoto's te maken - de meest geslaagde verwerkte ik tot onze kerstkaart. En tijd om te experimenteren in de keuken.
Zo maakte ik geurige gingerbreadmannetjes, een heerlijke salade van aardperen en radijsjes en stylde ik een tafel voor een kleurrijk kerstontbijt met prachtig porseleinen borden en schaaltjes van Het Derde Servies. Een heerlijk adres om lekker te snuffelen en waar je altijd met iets vandaan komt als je net als ik van vintage servies houdt.

En toen ging het ook nog sneeuwen...twee donzige witte dagen lang. Precies lang genoeg om wilde sneeuwballengevechten te houden en een knisperfrisse ijspoppenfamilie te rollen in de voortuin. Die na een dag alweer gesmolten waren. Gelukkig - zodat we niet door een laag bruine sneeuwpap hoefden te ploegen om onze kerstinkopen te doen.

Dus ja, het was druk, het was hectisch, het was een gekkenhuis...maar wel een heerlijk gekkenhuis. Het was ons eigen familiecircus, in ons knusse stadshuisje hier in Rotterdam. En ik heb genoten van elke minuut. Dus laat 2018 maar komen!

Each year I'm surprised at how busy the month of December actually is. Not only do we celebrate the birthday of the girls, but also Sinterklaas (both on the same day unfortunatelly) and a lot of Christmas celebrations on all the different schools and the offices of me and the husband. I always feel like a hamster in a spinning wheel: you have to keep moving or you will fall of.

Luckily I also found time to make the annual familyportrait and to experiment in my wee kitchen. I baked gingerbreadmen, a delicious salad of Jerusalem artichokes and styled a colorful breakfast table with vintage tableware of Het Derde Servies, a beautiful and charming shop in Rotterdam.  

 And then it snowed...two glorious white days. Just long enough to throw snowballs at each other and built a frosty snowmanfamily in our frontyard.

So yes, it was busy and grazy and a madhouse. But it was our own madhouse, in our own wee cityhouse here in Rotterdam. And I loved every minute of it! Now let's see what 2018 will bring. 

"And now we welcome the new year. 

Full of things that have never been."